De Bouw•Novum 5.4 woning is beloond met de Overall Active House Award 2022. Een mooie kroon op het harde werk, aldus Marcel van den Noort. “We willen bewoners naast een energiepositieve en duurzame woning vooral ook een gezonde en comfortabele woning bieden.” De pilot met de demontabele houten woningen in Nijverdal is een succes gebleken.
Tekst Gerard Vos
We zijn een club van mensen die vanaf het begin van een proces integraal samenwerken, vertelt Marcel van den Noort, founding member van Bouw•Novum. “Met echte aandacht voor ieders belang in de keten, willen we maximale kwaliteit leveren.”
Bij de oprichting van Bouw•Novum werd direct een goede invulling voor sociale woningbouw gezocht, waarbij nog veel maatschappelijke vragen onbeantwoord waren. “De nadruk in de markt lag met de epc eerst op energie en daarna kwam de MilieuPrestatie gebouwen (MPG, red.). Maar in de bouwkolom zie je helaas dat er nog erg weinig aandacht is voor het comfort van bewoners. We vonden dat dat juist het uitgangspunt moet zijn.”
Active House-principes
Al snel kwamen Van den Noort en mede founding member van Bouw•Novum Gerrit Hospers uit bij Active House. “In 2015 hebben we met SBR CUR op de TU Delft workshops gedaan en hebben we nagedacht over het definiëren en vormgeven van een Active House. Het comfortaspect was hier leidend in. We vinden dat mensen rond en onder de sociale huurgrens in een comfortabele woning moeten wonen waar veel daglicht is en een goed binnenmilieu.”
Daar hoort om meerdere redenen een woning met een fatsoenlijke beukmaat (5.4m) bij, weet Van den Noort. “Het moet niet zo zijn dat je een heel smalle woning levert omdat die per se op de vrachtwagen moet passen. Dat is echt een tekortkoming.” Het zorgde ervoor dat er niet met modules wordt gewerkt, maar met elementen.
Van den Noort: “We bouwen met elementen en dat heeft als voordeel dat je geen fabriek nodig hebt. Onze woning heeft een uitgekiend ontwerp en is als basisproduct eenvoudig te realiseren. We maken gebruik van deelproducten van verschillende leveranciers en producenten die worden samengesteld in een assemblagehal. Hier worden de gevel-, vloer- en dakelementen volledig voorbereid en daarna naar de bouw vervoerd.”
Ontkoppeld bouwen
Een demontabele woning was een must, daarnaast was het voorwaarde om de woning levensloopbestendig maken binnen een minimale beukmaat van 5.4 m. We gaan uit van een anderhalve laags-variant die we kunnen uitbreiden. De woning kan met de bewoner vanaf het begin af aan meegroeien, maar kan ook weer krimpen als het huishouden kleiner wordt. Die inbreidbaarheid, uitbreidbaarheid en levensloopbestendigheid heeft ontwerptechnisch veel hoofdbrekens gekost, maar het is gelukt.”
Het ontkoppeld bouwen was ook zeker niet eenvoudig. “We wilden absoluut geen installaties in wanden, vloeren en ook niet in het dak. Hierdoor zijn we bij de verschillende levensduren nog steeds heel flexibel. We hebben een techniekwand bedacht, dit is een holle wand, die in het hart van de woning zit. Hierin is een skid opgenomen waaraan alle leidingen en alle natte ruimtes zijn gekoppeld”
In de skid zit onder andere de DucoBox Focus. Deze zorgt voor de zonale en vraaggestuurde ventilatie op basis van CO2 detectie per ruimte. Dit systeem van DUCO levert niet alleen ventilatie op in de verschillende zones in het huis, maar zorgt er ook voor dat er een fikse energiebesparing is ten opzichte van continu draaiende ventilatiesystemen. Zonaal ventileren leidt tot kleinere ventilatiehoeveelheden en dus minder ventilatieverliezen. Het verwarmingsgebruik wordt zo tot een minimum herleid.
Daglicht door de zonneschoorsteen
Een ‘zonneschoorsteen’ zorgt voor een aangenaam binnenklimaat in de woning in de vorm van een grote hoeveelheid daglicht, natuurlijke ventilatie én zomernachtkoeling. “Dit is bij uitstek een comfort-item”, vertelt Van den Noort.
In de meeste woningen komt licht alleen aan de voor- en achterkant binnen. In deze woning heeft iedere ruimte natuurlijk licht. “Het daglicht bereikt door de zonneschoorsteen met VELUX dakvensters, de badkamer op de eerste verdieping en de keuken op de begane grond die centraal in het midden van de woning zijn geplaatst.” De daglichtberekening voldoet nu al aan de toekomstige Europese regelgeving.
Zonneschoorsteen en luchtkwaliteit
Er zijn in het verleden weleens pilots gedraaid met een zonneschoorsteen, maar niet zoals het hier is toegepast, weet Van den Noort. “Het is alleen al uniek door de manier waarop deze integraal wordt samengevoegd met de andere usp’s van de woning. De schoorsteen zorgt voor een beter binnenklimaat als je het hebt over luchtkwaliteit. VELUX heeft niet alleen daglichtstudies gedaan, maar ook indoor airquality studies. In Denemarken zijn er simulaties gemaakt met 3D modellen van ons woning. Hier werd aangetoond dat de zonneschoorsteen écht bijdraagt aan een gezond en comfortabel binnenklimaat.”
De nachtventilatieluiken in de gevels en de dakvensters in de zonneschoorsteen zorgen voor zomeravond-/nachtkoeling. Na een warme zomerdag kan de hele woning eenvoudig en energiezuinig worden gekoeld door thermische trek. Het bouwen met een natuurlijke isolatie houdt de warmte lang buiten, een lichte massa zorgt ervoor dat de warmte niet in het gebouw blijft zitten. Hierdoor is de woning klimaatadaptief.
De TO-juli eisen voor oververhitting in een nieuwbouwwoning vormen dan ook geen enkel beletsel door de toegepaste zonneschoorsteen.
Award
Tijdens het Internationale Active House Symposium in De Doelen werd de Bouw●Novum 5.4 woning uit 44 projecten uit tien verschillende landen gekozen als winnaar van de Overall Active House Award 2022. Niet eerder kreeg een Nederlands project deze eer. “Dat was een prachtige kroon op al ons harde werken”, aldus een trotse Van den Noort.
De jury, onder leiding van de Italiaanse professor Marco Imperadori, oordeelde: “Het gebouw voldoet aan de Active House-criteria voor comfort, energie, milieu én nieuwe Europese Bauhaus-waarden. De woning creëert een eenvoudige maar elegante omgeving welke kan worden gerepliceerd als een strategiemodel met een goed onderzochte mate van circulariteit. Er is veel licht in alle binnenruimtes en de gevelopening zorgen voor een zeer goed geproportioneerde gevel.”
Er is echter geen tijd om lang te genieten van de prijs, want een nieuwe versie van de Bouw•Novum 5.4 woning is in ontwikkeling. Van de Noort: “In deze woning hebben we onder andere nog meer aandacht voor natuurinclusiviteit van de gevels en daken.“
Bouw•Novum gaat nu een stuk verder. Van den Noort: “We zijn bezig om te kijken naar opslagmogelijkheden voor stroom. Verder kunnen we de woningen bijvoorbeeld leveren met groene gevels. Ook hebben we de berging op natuurinclusiviteit aangepast en hebben we meer mogelijkheden voor het bergen en gebruiken van hemelwater.”
Klaar voor de volgende stap
De Bouw•Novum 5.4 woning is klaar voor de markt, vertelt Van den Noort tot slot. “Onze woning heeft veel slimme noviteiten en de levensloopbestendigheid bevordert sociale inclusie van mensen in wijken. Mensen kunnen ondanks beperkingen meedoen in de wijk en er echt bij horen. De woning kan naar wens uitbreiden, inkrimpen of worden voorzien van domotica, waardoor iedereen comfortabel in hun eigen favoriete buurt kan (blijven) wonen. Dat vind ik echt een grote meerwaarde.”
Features
– Houten woning.
– Natuurlijke gevel en dakisolatie (hergroeibaar en circulair).
– Gebouwschil dampopen.
– Kozijnloze beglazing.
– CO2-neutraal.
– Onderhoudsarm.
– Levensloopbestendig, de modules zijn naar wens uit te breiden.
– Hemelwaterinfiltratie.
– CO2 opnemende bestrating.
– Natuurinclusieve toepassingen voor biodiversiteit.
– Stikstof uitstoot beperkend door lokale productie en beperkte vervoersbewegingen.
